پروتئین برای نگهداری، رشد، تولیدمثل و تولید شیر لازم و ضروری است. احتياجات پروتئینی یک گاو شیری، مجموع اسیدهای آمینه موردنیاز برای هرکدام از اعمال بیولوژیکی است. اسیدهای آمینه موردنیاز از طریق هضم رودهای پروتئین میکروبی و بخشی پروتئین غذا که از تجزیه میکروبی در شکمبه گریخته است، تأمین میگردد. تقریباً ۶۰ تا ۷۰ درصد پروتئین جیره بهوسیله میکروبها به پپتیدها، اسیدهای آمینه و یا آمونیاک تجزیهشده که این مواد بهعنوان منبع نیتروژن مورداستفاده میکروبها قرار میگیرند. میکروبهای شکمبه از آمونیاک برای سنتز پروتئین استفاده میکنند. آمونیاکی که توسط میکروبها استفاده نمیشود، از دیواره شکمبه جذب خون شده و در کبد به اوره تبدیل میشود، اوره تولیدشده از طریق بزاق دوباره وارد شکمبه میشود و یا از طریق شیر و ادرار دفع میشود (نگاره ۱).
در گله هایی که نیتروژن اورهای شير (MUN) بالای ۱۶ میلی گرم در دسی لیتر هست، نشان می دهد که به دو علت ممکن است پروتئین در شکمبه بازدهی نداشته باشد: (۱) غلظت زیاد آمونیاک در شکمبه و یا (۲) کمبود انرژی قابلدسترس در شکمبه که رشد میکروبی را محدود میکند. پروتئینها را میتوان برای توصیف سرنوشت پروتئین جیره در شکمبه و تعریف احتياجات پروتئینی گاو شیری به سه گروه تقسیم کرد:
پروتئین محلول[۱] (SP) بخشی از پروتئین غذا است که سریع در شکمبه تجزیه میشود. اوره و کازئین نمونه خوراکهایی هستند که سریع به آمونیاک، پپتید و یا اسیدهای آمینه تجزیه میشوند و بهوسیله میکروبهای شکمبه مورد استفاده قرار میگیرند. پژوهشگران در نیویورک و نیوهمپشایر[۲] یک مدل همانند شکمبه را توسعه دادهاند که تولید پروتئین میکروبی را براساس منبع پروتئین، کربوهیدرات قابل تخمیر در شکمبه، چرخش[۳] در شکمبه و pH شکمبه پیشگویی میکند. در این مدل، SP بهعنوان بخش A مشخصشده است (جدول ۱ پیوست).
پروتئین تجزیهپذیر در شکمبه[۴] (RDP) بخشی از پروتئین خوراک که میتواند در شکمبه تجزیه شود (شامل SP و منابع با تجزیهپذیری آهستهتر). تقریباً نیمی از RDP جيره باید به شکل SP باشد. در مدل نیویورک – نیوهمپشایر پروتئین با تجزیهپذیری متوسط یا B1، پروتئین با تجزیهپذیری آهستهتر یا B2 و بخش A، مجموعاً RDP جیره را تشکیل میدهند (جدول ۱ پیوست). اصطلاحات دیگر استفادهشده برای تعریف RDP، میتواند پروتئین یا نیتروژن قابلدسترس در شکمبه[۵] باشد. جیره باید حاوی RDP کافی برای تولید ۵-۳ میلیگرم بر دسی لیتر آمونیاک در شیرابه شکمبه باشد تا شرایط مطلوب برای سنتز پروتئین میکروبی فراهم گردد.
پروتئین تجزیهناپذیر در شکمبه[۶] (RUP) بخش از پروتئین غذاست که در شکمبه تجزیه نمیشود و سالم باقی میماند و به قسمتهای پایینتر دستگاه گوارش منتقل میشود. پروتئین تجزیهناپذیر در شکمبه (RUP) شامل بخش قابلدسترس برای هضم و جذب در قسمتهای پایینتر دستگاه گوارش (به نام پروتئین عبوری[۷] و یا پروتئین بای پس[۸] معروف است( و بخشی که هضم نمیشود و از طریق مدفوع دفع میگردد (عبارتاند از: پروتئین باندشده[۹]، پروتئین صدمهدیده در اثر حرارت[۱۰]، نیتروژن نامحلول چسبیده به ADF یا ADF-N) میباشد.
در مدل نیویورک – نیوهمپشایر، بخش قابلدسترس RUP را B3 و بخش غیرقابلدسترس RUP را بخش C مینامند. به نگاره ۳-۱ رجوع شود. همچنانی که مدلهای رایانهای برای برآورد احتیاجات پروتئینی گاو و میکروبها تلاش میکنند و روشهای آزمایشگاهی تازهای نیز توسعه مییابند، میتوان از آنها برای تشخیص بخشهای مختلف پروتئین استفاده نمود و همچنین بخشهای جدیدی برای پروتئین تعریف شود. هدف تغذیهدانها عبارت است از به حداکثر رساندن ساخت اسیدهای آمینه میکروبی در شکمبه (۷۰- ۵۰ درصد از کل پروتئین موردنیاز گاو) و مکمل کردن این اسیدهای آمینه تولیدی با منشأ میکروبی با یک منبع RUP متوازن شده که حاوی اسیدهای آمینه موردنیاز حیوان باشد تا بدینوسیله احتياجات اسیدآمینهای گاو تأمین گردد. در جدولهای ۲ و ۳ بخش پیوست راهنماییهای برای پروتئین جیره بهمنظور بهینه کردن احتياجات گاوهای شیری پرتولید آمده است.
[۱] Soluble protein
[۲] New Hampshire
[۳] Turn over
[۴] Rumen Degradable Protein
[۵] Rumen available nitrogen of protein
[۶] Rumen Undegradable Protein
[۷] Escape protein
[۸] Bypass protein
[۹] Bound protein
[۱۰] Heat damaged protein