متابولیسم چربی در شکمبه

سطح چربی [۱] (روغن ­[۲] یا لیپید­ها نیز نامیده می­شوند) در جیره­ های رایج تغذیه‌شده به گاوهای شیری نسبتاً کم است (۲ – ۳ درصد). هنگامی‌که گاوها در اوج شیردهی در تعادل انرژی منفی قرار دارند، با مکمل کردن چربی می‏توان میزان انرژی جیره را، با بالا بردن سطح کل چربی تا ۶ درصد ماده خشک، افزایش داد، به‌شرط آن­که مصرف خوراک کاهش پیدا نکند. پروفایل اسیدهای چرب و بی­ اثر بودن[۳] چربی ­ها و روغن­ ها در شکمبه ازجمله خصوصیات مهم چربی­ ها هستند که اثر شدید روی محیط شکمبه و مصرف ماده خشک دارند.

چربی و روغن جیره یا به صورت تری­گلیسرید (سه اسید چرب متصل شده به یک مولکول گلیسرول) و یا به‌صورت اسیدهای چرب آزاد مصرف می ‏شوند. میکروب‏ های شکمبه تری­ گلیسریدها را به اسید چرب و گلیسرول (به‌عنوان منبع ناچیزی از انرژی توسط میکروب‏ ها استفاده می‏ شود) تجزیه می‏ کنند. اسیدهای چرب موجود در غذاها به دودسته اشباع و غیراشباع طبقه‌بندی می ‏شوند. میکروب ‏های شکمبه، اسیدهای چرب غیراشباع را هیدروژنه کرده و تشکیل اسید چرب اشباع با طول کربن مشابه می­ نمایند. اسیدهای چرب (مانند آن‌هایی که در سویا و پودر ماهی وجود دارد) می­ توانند اثر منفی روی تخمیر شکمبه داشته باشند و قابلیت هضم فيبر را کاهش دهند. اسیدهای چرب غیراشباع برای باکتری­های هضم ­کننده فیبر سمی هستند و روی ذرات فيبر را می­پوشانند، بنابراین چسبیدن باکتری­ ها و هضم فیبر را کاهش می ‏دهند. برای به حداقل رساندن اثرات منفی فوق، یکی از مواد خوراکی حاوی چربی را که در زیر آمده است، می‏ توان مورداستفاده قرارداد:

1. چربی اضافه‌شده از طریق دانه ­های روغنی را به ۴۵۴ تا ۵۶۷ گرم به ازای هر گاو در روز محدود نمایید. به‌منظور به حداقل رساندن تماس میکروب‏ها با اسیدهای چرب غیراشباع از دانه‌های روغنی کامل (پنبه‌دانه و دانه آفتاب‌گردان) یا فرآیند شده (دانه سویا و کانولا) استفاده شود.
2. استفاده از روغن ماهی را به ۴۵ تا ۹۱ گرم به ازای هر گاو در روز محدود نمایید.
3. روغن آزاد و یا استخراج‌شده (مانند روغن ذرت یا سویا) را به ۲۲۷ گرم به ازای هر گاو در روز محدود نمایید.
4. چربی را با مواد خوراکی دیگر مخلوط نمایید و از تغذیه مقدار زیاد چربی در هر وعده اجتناب کنید
5. چربی­ های حیوانی (پیه و گریس) حاوی اسیدهای چرب اشباع بیشتری هستند و آن‌ها برای استفاده در جیره گاوهای شیری مطلوب­ تر می ­باشند. استفاده از چربی حیوانی را نیز به ۴۵۴ تا ۶۸۰ گرم به ازای هر گاو در روز محدود کنید.
6. چربی‌های بی ­اثر در شکمبه[۴] تأثیری روی تخمیر شکمبه ندارند، چون­ که (۱) یا اسیدهای چرب آن‌ها هیدروژنه شده­ (چربی سفت­ تر)، (۲) یا به‌صورت نمک‌های کلسیمی درآمده­ اند، (۳) یا کپسوله شده و یا (۴) از طریق فرآیندهای مخصوصی محافظت می‏ شوند. چربی­های بی­اثر در مقایسه با منابع حیوانی و دانه‌های روغنی گران­تر بوده و منابع قابل‌قبول برای استفاده در جیره گاوهای شیری هستند. استفاده از آن‌ها را به ۴۵۴ گرم به ازای هر گاو در روز محدود کنید.

[۱] Fats

[۲] Oils

[۳] Inertness

[۴] Rumen inert fats